Małe dzieci uczą się wszystkiego od podstaw – mowa tu również o emocjach i umiejętności ich okazywania oraz radzenia sobie z nimi. W trudnych, stresujących lub niezrozumiałych dla dziecka sytuacjach mogą zdarzyć mu się niekontrolowane napady złości. Jak poradzić sobie z atakiem dziecka i jak przeciwdziałać tego typu sytuacjom w przyszłości?

Napady złości dziecka – czy to normalne?

Dziecięcy atak histerii, czyli chwile, gdy dziecko wpada w szał, krzyczy, płacze, rzuca przedmiotami, kopie, szczypie, bije czy rzuca się na podłogę, są ogromnie trudne nie tylko dla rodzica, ale i samego malucha. Wybuchy złości dziecka związane są zwykle z nieumiejętnością radzenia sobie z emocjami, w tym między innymi ze zmęczeniem, zawstydzeniem, złością, frustracją i smutkiem. Histeria dziecka i ataki frustracji zdarzają się niemal każdemu. Trzeba zaznaczyć, że złość sama w sobie nie jest emocją negatywną – nie należy unikać jej za wszelką cenę, gdyż jest w życiu równie istotna co radość. Samokontrola to jednak umiejętność, którą nabywa się z czasem, ucząc się na własnych błędach i obserwując swoje otoczenie (np. zachowania rodzica w sytuacjach stresowych).

Niekontrolowane ataki frustracji – jak reagować?

Jak poradzić sobie z atakiem dziecka? Przede wszystkim należy trzymać własne nerwy na wodzy i zachować trzeźwość umysłu. Wybuchy złości dziecka wymagają oczywiście interwencji, ale powinna być ona przemyślana. Co jest potrzebne, gdy pojawia się dziecięcy atak histerii?

• bliskość – dziecko, które nie radzi sobie z emocjami potrzebuje bliskości rodzica. W momencie ataku dziecko nie odbiera komunikatów – skupione jest na sobie, więc nie pomogą na tym etapie rozmowy, prośby, nakazy czy zakazy. Gdy pojawia się atak złości dziecka, najważniejsze jest, by bezpiecznie wróciło ono do etapu wyciszenia. Jeśli jest to możliwe, można malucha przytulić lub przytrzymać, jednak rodzic nie powinien wymuszać kontaktu fizycznego na siłę.
• bezpieczeństwo – podczas ataku histerii czy złości bardzo ważne jest, by zadbać o bezpieczeństwo dziecka. Nie kontrolując w 100% swojego ciała, maluch może zrobić sobie krzywdę – np. uderzyć się w głowę. Jeśli zatem istnieje ryzyko, że dziecko może sobie zagrażać, rodzic musi szczególnie mieć się na baczności, by w razie potrzeby przytrzymać rękę czy głowę pociechy. 

• spokój, empatia, zrozumienie – choć wybuchy złości dziecka mogą wyprowadzać z równowagi, w sytuacjach tego typu nie pomogą dodatkowe nerwy rodzica czy jego krzyki. Podstawą jest tutaj spokój i opanowanie.
• rozmowa – problemy same się nie rozwiążą, nie przeminą z wiekiem, nie odejdą w niepamięć jutro czy za miesiąc. Histeria dziecka to problem, który wymaga rozmowy na równym poziomie. Rozmowy o przyczynach złości, o tym co się wydarzyło, co działo się z jego ciałem, o odczuwanych wówczas emocjach i lepszych sposobach na radzenie sobie z nimi.

Histeria, złość, furia – co dalej?

Problemy z emocjami w większości przypadków udaje się rozwiązać dzięki współpracy dziecka i rodzica. Rolą rodzica jest zrozumienie powodu ataku histerii i omówienie go z dzieckiem, gdy będzie już spokojne. Ważne, by wytłumaczyć dziecku, że krzyk, ataki frustracji i napady złości do niczego nie prowadzą i nie ułatwią osiągnięcia celu. Nie można zatem ulegać maluchowi, by uniknąć problemu, jakim jest dziecięcy atak histerii. Mowa między innymi o sytuacjach, gdy histeria dziecka związana jest z próbą wymuszenia na rodzicu pewnego zachowania. Dobrze jest ponadto nauczyć się rozpoznawać sygnały świadczące o tym, że zbliża się atak złości dziecka, by w porę mu zapobiec. Można np. odwrócić uwagę dziecka, rozładować sytuację śmiechem lub wskazać dziecku alternatywne sposoby radzenia sobie z emocjami. Dziecko musi również znać konsekwencje swojego zachowania. Jeśli w ataku frustracji zniszczy zabawkę – nie będzie miało czym się bawić, jeśli nią rzuci – rodzic ma prawo jej zabrania itp. 

Trzeba również dodać, że jeśli wybuchy złości dziecka zdarzają się nagminnie lub wręcz przybierają na sile, a rodzic czuje się bezsilny wobec nich, warto rozważyć wizytę u specjalisty. Osoba ze stosowną wiedzą i doświadczeniem podpowie rodzicowi, jak poradzić sobie z atakiem dziecka i zadba o to, by pomóc rodzinie uporać się z tym przykrym problemem. 

Dowiedz się także jak reagować, gdy dziecko bije, szczypie, gryzie.