Człowiek jest istotą społeczną – co do tego nie ma najmniejszych wątpliwości. Potrzebujemy innych ludzi, by czuć się dobrze. W przypadku dzieci regularny kontakt z rówieśnikami to podstawa, jeśli chodzi o ich prawidłowy rozwój. Niestety nie zawsze kontakt ten przebiega tak, jak powinien. Zdarza się, że mamy dziecko nielubiane przez rówieśników i z jakiegoś powodu wykluczane przez swoją grupę rówieśniczą. To, że dziecko nie ma kolegów, z pewnością zmartwi każdego rodzica, jednak nie można poprzestać na „martwieniu się”. Gdy dziecko nie jest lubiane, należy zacząć działać, gdyż problem zwykle sam się w tym przypadku nie rozwiązuje. Nielubiane dziecko potrzebuje wsparcia rodziców, a niejednokrotnie również wychowawcy lub psychologa, by odnaleźć się w grupie rówieśniczej. Co możemy zrobić, gdy mamy dziecko odrzucone przez rówieśników?

Dlaczego moje dziecko nie ma kolegów? 

Przyczyn tego, że dziecko nie ma kolegów, może być wiele. Zazwyczaj problemem jest pewnego rodzaju „inność”, a ta rozumiana może być na wiele sposobów. Dziecko odrzucone przez rówieśników to często dziecko, które wyróżnia się za bardzo (na plus lub na minus), jeśli chodzi o wyniki w nauce. Często ponadto dziecko nie jest lubiane, gdyż jest w klasie nowe, a trafia do bardzo zżytej grupy, gdzie przyjaźnie już dawno się nawiązały. Dochodzi tu niestety również dyskryminacja, w tym narodowa, rasowa czy religijna, a nawet społeczna. Dzieci dyskryminują często osoby „inne” fizycznie bądź materialnie – np. otyłe, piegowate, sepleniące, jąkające się, wyglądające niechlujnie, czy też ubrane niemodnie. Dziecko nielubiane przez rówieśników to często również osoba zbyt nieśmiała czy zdystansowana, a także osoba zbyt impulsywna czy agresywna. Dzieci wykluczają czasem również z grupy osoby, których zachowań nie rozumieją lub nie lubią. Nie chcą zatem zadawać się z dziećmi, które są zbyt nachalne, zbyt gadatliwe, egocentryczne, skarżące, marudne lub nie potrafiące się przeciwstawić. 

Dziecko nielubiane przez rówieśników – możliwe konsekwencje

Brak akceptacji społecznej jest trudny dla każdego człowieka. O ile osoba dorosła jest sobie w stanie z tym faktem poradzić, to już dziecko może mieć z tego powodu poważne problemy. Grupa rówieśnicza i jej akceptacja ważna jest dla każdego rozwijającego się młodego człowieka. To właśnie w ten sposób uczymy się bowiem zachowań społecznych, nierodzinnych więzi międzyludzkich, reakcji na pierwsze konflikty itp. Dziecko odrzucone przez rówieśników czuje się osamotnione, miewa problemy z zachowaniem, może zdawać się nadpobudliwe lub apatyczne, zazwyczaj spędza czas samotnie i może także mieć różnego rodzaju zaburzenia zachowania. Gdy dziecko nie ma kolegów, wśród których czuje się dobrze, zaczyna wyjścia z domu traktować jako przymus. Nielubiane dziecko nie chce chodzić do przedszkola/szkoły, co może wpływać także na efekty w nauce. Dziecko nielubiane przez rówieśników czuje, że jest nieakceptowane, a to może nie tylko wpłynąć na jego samoocenę, ale nawet przyczynić się do depresji i jeszcze większego wycofania. 

Moje dziecko nie jest lubiane – jak mu pomóc?

Może być wiele przyczyn tego, że dziecko nie ma kolegów. Podstawą jest zatem określenie, z jakiego powodu dziecko nie jest lubiane. Pomocna może być tu przede wszystkim rozmowa z dzieckiem, ale warto w sprawę dodatkowo zaangażować również wychowawcę. To on bowiem widzi znacznie więcej niż rodzice i obserwuje dzieci w środowisku „niedomowym”, gdzie zazwyczaj zachowują się inaczej niż przy bliskich. Nielubiane dziecko to problem poważny, który może rzutować na dorosłość, dlatego nie wolno go lekceważyć. Z pewnością pewne kroki wdrożyć powinien już wychowawca, rozmawiając w klasie o tolerancji i akceptacji, ale wiele pozostaje również w rękach rodziców. Dziecko odrzucone przez rówieśników szczególnie potrzebuje wsparcia najbliższych. 

• Dobrym pomysłem może okazać się ułatwienie dziecku adaptacji w grupie. W tym celu można próbować zapraszać kolegów do domu, organizować dziecięce urodziny czy wspólne zabawy w gronie dziecięcym. Pomóc może również zapisanie dziecka na dodatkowe zajęcia, gdzie zdobędzie nowych kolegów o podobnych zainteresowaniach. Jest to bardzo dobrą podstawą do nawiązania relacji czy przyjaźni. 
• Dziecko nielubiane przez rówieśników w związku ze swoim nietypowym zachowaniem, musi również zrozumieć, jak działają interakcje społeczne. Nie pomoże tu jednak atak ze strony rodzica i ocenianie, a raczej rozmowa na równym poziomie – np. na własnym przykładzie lub bajkach. Nie zmienimy wyłącznie dla akceptacji społeczeństwa pewnych rzeczy, ale niektóre z nich wręcz wymagają interwencji, jak chociażby agresja czy egocentryzm, które przyczyniają się do tego, że dziecko nie jest lubiane. W niektórych przypadkach nieoceniona wręcz może się okazać pomoc psychologa i również nie powinno się przed nią wzbraniać, gdyż brak takiej pomocy na czas może mieć bardzo poważne konsekwencje.
• Jeśli nasze dziecko nie jest akceptowane w związku z rzeczami, których skorygować się nie da, warto pomóc mu odnaleźć się w rzeczach, które mogą w pewien sposób imponować grupie rówieśniczej. Nikt na przykład nie będzie pamiętać, że Twoje dziecko ma problem z wymową, jeśli okaże się mistrzem gry w piłkę, czy też najszybszym biegaczem w klasie. W tym przypadku należy jednak również skupić się na tym, by wspierać samoocenę pociechy, by nie reagowała na krytyczne głosy kolegów w związku ze swoim wyglądem czy wadami, na które nie ma wpływu. 

Polecamy również artykuł o tym, jak dobrze przeżyć połóg, czyli czwarty trymestr ciąży.