
Jak rozmawiać z dzieckiem o emocjach?
Rozmowa z dzieckiem o emocjach dla wielu rodziców jest trudnym zadaniem, tymczasem jest to podstawą właściwego wychowania. Dziecko i emocje to nierozerwalna całość – każdy z nas przecież codziennie mierzy się z wieloma uczuciami, w tym nie tylko tymi pozytywnymi, ale i tymi negatywnymi. Dziecko jednak dopiero odkrywa te emocje, często daje się im ponieść lub nie jest w stanie właściwie sobie z nimi poradzić, czy też ich zrozumieć. Tu właśnie wkracza rodzic, którego rolą jest odkrywanie świata przed swoją pociechą. Rozmowa o emocjach z dzieckiem wymaga odpowiedniego podejścia, otwartości, empatii i zrozumienia, w przeciwnym razie pociecha może zamknąć się w sobie. W artykule podpowiadamy, jak rozmawiać z dzieckiem o emocjach, by miało to pożądane efekty.
Dziecko i emocje
Rozpoznawanie swoich emocji i radzenie sobie z nimi to umiejętność, która nie przychodzi sama. Należy się jej nauczyć i to na rodzicach spoczywa odpowiedzialność za to, by przekazać dziecku, w jaki sposób można to zrobić. Dziecko każdego dnia doświadcza wielu uczuć i emocji. Nie zawsze potrafi jednak odpowiednio się wówczas zachować, dlatego podstawą jest niejedna rozmowa o dziecięcych emocjach, ich źródłach i konsekwencjach ulegania nim. Dziecko przeżywa nie tylko radość czy miłość, ale również złość, wstyd, frustrację, niechęć, czy też strach. Emocje te są naturalne i towarzyszą każdemu człowiekowi. Nie da się od nich odciąć, ale można nauczyć się z nimi żyć, czy też wręcz wykorzystywać je. Rozmowa z dzieckiem o emocjach jest bardzo ważna, ponieważ nie tylko pozwala mu zrozumieć swoje uczucia i nazwać je, ale również określić, jaka sytuacja dane uczucia wywołała i dlaczego. Poprzez rozmowę z rodzicem dziecko może nie tylko lepiej poznać siebie i swój charakter, swoje zalety czy słabości, ale również zrozumieć, jak emocje kierują innymi oraz jakie mogą być tego efekty. Taka umiejętność jest przydatna nie tylko po to, by nauczyć się dzielić swoimi emocjami, ale także po to, by odpowiednio reagować na emocje innych. Rozmowa o emocjach z dzieckiem pokazuje również, że każdy z nas ma prawo do pewnych uczuć, ale też odpowiedzialni jesteśmy za ich konsekwencje.
Jak rozmawiać z dzieckiem o emocjach?
Dziecko i emocje to temat bardzo szeroki, choć niestety dość często pomijany przez opiekunów. Dziecięce problemy traktowane są jako „błahe” w stosunku do tych, z którymi każdego dnia mierzyć się musi dorosły, tymczasem dla malucha faktycznie prawdziwym końcem świata może być zgubiona zabawka czy niezrozumiała odmowa przyjemności.
⇒ Rozmowa z dzieckiem o emocjach powinna być dostosowana do jego wieku. Inaczej rozmawiać będziemy oczywiście z 3-latkiem,
inaczej z 7-latkiem, a jeszcze inaczej ze zbuntowanym nastolatkiem. Każda grupa wiekowa zachowuje się nieco inaczej, odczuwa
inaczej pewne kwestie, a także inny ma poziom wiedzy i wrażliwości.
⇒ Bez względu na wiek naszego rozmówcy, powinniśmy prowadzić rozmowę na równym poziomie. Dziecko powinno czuć otwartość
rodzica na rozmowę, widzieć jego uważne słuchanie i chęć pomocy, a także nie obawiać się konsekwencji wypowiedzianych przez
siebie wówczas słów.
⇒ Szczerość to podstawa tego, jak rozmawiać z dzieckiem o emocjach. Okaż zrozumienie, powiedz, że Ty również mierzysz się
z różnymi emocjami, wskaż sposoby radzenia sobie z nimi.
⇒ Rozmowa o emocjach z dzieckiem będzie łatwiejsza, jeśli wykorzystamy do niej przykłady.
• U młodszych dzieci pomocne mogą być książeczki, w których bohaterzy przeżywają różne emocje. Warto je wówczas
nazywać i podejmować dyskusje z dzieckiem o ich prawdopodobnych przyczynach i możliwych efektach.
• Do rozmowy wykorzystać można również zabawę. To nie nierealny bohater książeczki może mierzyć się ze swoimi emocjami,
tylko ulubiony miś czy lala.
• Rozmowa o dziecięcych emocjach ze starszakiem to również przykłady z życia codziennego. Przytaczanie sytuacji,
gdy dziecko odczuwało konkretne emocje – nie tylko te negatywne, ale i te pozytywne. Rozmowa o uczuciach, które wówczas
mu towarzyszyły i możliwych alternatywach zachowania.
Rozmowa z dzieckiem o emocjach – o tym nie zapominaj!
Dzieci są najlepszymi obserwatorami i nieświadomie naśladują swoje najbliższe otoczenie. Rozmowa z dzieckiem o emocjach i umiejętności radzenia sobie z nimi niewiele poskutkuje, jeśli rodzic nie zwróci uwagi również na swoje zachowania. Jeśli nie radzimy sobie na przykład w sytuacjach stresowych, trudno oczekiwać, by dziecko zachowywało się inaczej. Słowa muszą iść w parze z czynami, w przeciwnym wypadku są niewiele warte. Trudno również oczekiwać od dziecka okazywania swoich emocji, gdy rodzic je sam ukrywa. Czasem próbujemy odcinać dzieci od swoich problemów i choć doskonale widzą one zmiany w naszym zachowaniu, na pytanie „co się stało” odpowiadamy po prostu „nic ważnego, nie przejmuj się”. To jasny komunikat dla dziecka, że „dorosłość” nie dzieli się emocjami, bo nie są one ważne. Nie chodzi o to, by dziecko obarczać własnymi problemami, gdyż nie jest na to gotowe, jednak chodzi o to, by nie zamiatać ich pod dywan i nie umniejszać ich.
Zapraszamy do zapoznania się z naszym poprzednim artykułem: Dziecięca depresja - jak ją rozpoznać?
Odwiedź również nasz kanał na Youtube.