Najmłodsze dzieci często fantazjują i zdarza im się czasem mylić rzeczywistość ze światem fikcji. Problem jednak pojawia się, gdy dziecko kłamie umyślnie i z premedytacją, próbując osiągnąć w ten sposób korzyści lub ukryć niedogodną prawdę. To dziecięca manipulacja, która przez niektóre pociechy opanowana jest niemal do perfekcji. Jeśli zastanawiasz się, dlaczego dziecko kłamie, przede wszystkim przyjrzyj się sobie. Często zdarza się bowiem, że zmyślanie u dzieci to ich sposób na „radzenie sobie” z problemami, z którymi nie mogą zgłosić się do rodzica. Podpowiadamy, jak reagować na kłamstwa dziecka i jak oduczyć dziecko kłamać.
Zmyślanie u dzieci – dlaczego dziecko kłamie?
Fantazjowanie często zdarza się najmłodszym dzieciom. Bywa, że nie odróżniają one fikcji od rzeczywistości i gubią się w swoich opowieściach. Zazwyczaj jednak maluchy z tego wyrastają i problem znika samoczynnie. Niestety zdarza się również, że starsze dzieci umyślnie mijają się z prawdą, a jest to już sytuacja, która wymaga rozwiązania. Wówczas jednak wielu rodziców zastanawia się, jak oduczyć dziecko kłamać, choć powinni w pierwszej kolejności skupić się na przyczynie takiego stanu rzeczy.
Wielu rodziców zastanawia się, dlaczego dziecko kłamie. Przyczyny mogą być tu różnorodne. Zmyślanie u dzieci może wiązać się między innymi z próbą zwrócenia na siebie uwagi rodzica. Dziecko może kłamać, ponieważ wydaje mu się, że rodzic zachowa się w pożądany sposób (co bardzo często ma miejsce). To dziecięca manipulacja, która ma na celu osiągnięcie konkretnych korzyści (przykład: dziecko mówi do taty, że mama coś mu pozwoliła, choć było odwrotnie). Inną przyczyną kłamstwa u dzieci może być potrzeba zaimponowania swoim rówieśnikom, co często się zdarza, gdy dziecko ma problemy z samooceną lub kontaktami społecznymi. Dzieci kłamią również, gdy boją się konsekwencji swoich czynów (dziecko boi się kary) lub wstydzą się tego, co im się przydarzyło. Przykładem może być kłamanie o ocenach w szkole. Kolejna kwestia to brak zaufania, brak poczucia akceptacji i zrozumienia, a także obawa, że dziecko nie może sprostać oczekiwaniom swoich rodziców. Dochodzi również nadmierna kontrola i ograniczenie dostosowanej do wieku wolności (dziecko kłamie, że robi z kolegami zadanie domowe, bo rodzice nie pozwalają mu na wyjścia do rówieśników).
Jak reagować na kłamstwa dziecka, czyli sposoby na dziecięcą manipulację
„Kłamstwo ma krótkie nóżki” – tym bardziej dziecięce kłamstwa szybko wychodzą na jaw. Jeśli jednak rodzic znajdzie się w sytuacji, gdy przyłapie swoją pociechę na kłamstwie, przede wszystkim powinien działać z opanowaniem. Prawda jest taka, że i nam – dorosłym – zdarza się częściej lub rzadziej mijanie się z prawdą. Zmyślanie u dzieci działa często podobnie. Ważne, by wiedzieć, jak reagować na kłamstwa dziecka, które wyjdą na jaw. Przede wszystkim nie można zawstydzać w tej sytuacji dziecka – ani prywatnie, ani tym bardziej publicznie. Podstawą, by zrozumieć, dlaczego dziecko kłamie, jest rozmowa z nim, a ta powinna przebiegać w spokojnej atmosferze i na równym poziomie. Dziecku należy wytłumaczyć, że kłamstwo jest gorsze od jakiegokolwiek przewinienia, które próbuje w ten sposób ukryć. Słowa jednak tu nie wystarczą – w atmosferze strachu lub niezrozumienia dziecko nie będzie chciało się przed rodzicem otworzyć, a z czasem problem będzie narastać. Jak oduczyć dziecko kłamać? Nie dając mu ku temu powodów. Jeśli np. dziecko przyzna się do zniszczenia czegoś, a Ty wówczas na nie nakrzyczysz i dasz karę, otrzyma jasny komunikat, że nie warto się przyznawać. Jeśli jednak przyjdzie do Ciebie z problemem i otrzyma pomoc w jego rozwiązaniu zamiast reprymendy, zgłosi się ponownie, gdy nie będzie sobie z czymś radzić.
Jak oduczyć dziecko kłamać?
Celowe zmyślanie u dzieci, czyli dziecięca manipulacja, wymaga interwencji rodzica, gdyż zazwyczaj jest to tylko objaw ukrytego problemu. Rzadko zdarza się, że starszaki kłamią dla przyjemności – fantazjowanie to etap przejściowy u maluszków, a starsze dzieci zazwyczaj mają w tym ukryty cel. Jeśli zastanawiasz się, jak oduczyć dziecko kłamać, przede wszystkim skup się na tym, dlaczego dziecko kłamie. Zazwyczaj kłamstwo u dzieci wiąże się z problemami, z którymi pociecha nie potrafi sobie poradzić. Mogą być to problemy z kontaktami w grupie rówieśniczej, zbyt wygórowane oczekiwania rodziców czy ich surowe wychowanie. Szczera rozmowa z pociechą może pomóc Ci zrozumieć jej intencje, a to już pierwszy krok naprzód. By oduczyć dziecko kłamania, swoim zachowaniem ułatw mu mówienie prawdy – nawet tej niekoniecznie dla Ciebie wygodnej. Mniej surowo reaguj na sytuacje problematyczne, by dziecko nie bało się zwrócić do Ciebie o pomoc. Pozwól mu również na intymność i pasującą do wieku niezależność oraz wyrażanie własnego zdania – być może w tym leży problem. Staraj się również być przykładem – pamiętaj, że dzieci doskonale obserwują i jeszcze lepiej naśladują (nawet nieświadomie).
