Ważne komunikaty, jakie chce Ci przekazać niemowlę

Pierwsze miesiące życia dziecka to czas intensywnego poznawania – zarówno dziecka przez rodziców, jak i rodziców przez dziecko. Najbliżsi opiekunowie maluszka próbują odkryć  jego unikalną osobowość oraz poznać, w jaki sposób komunikuje się z otoczeniem. Wydawać by się mogło, że jedynym środkiem komunikacji niemowląt jest płacz, ale nie jest to prawda! Płacz to ich podstawowy środek komunikacji, jednak nie jedyny – dzieci mimo, że nie potrafią jeszcze mówić, są mistrzami komunikacji. Warto zwrócić uwagę i poznać ważne komunikaty, jakie chce Ci przekazać niemowlę – dowiesz się z nich o potrzebach, emocjach i stanie zdrowia maluszka. Zrozumienie tych subtelnych sygnałów pomoże szybko reagować na potrzeby dziecka i dać mu poczucie bezpieczeństwa. Chcesz budować silną więź rodzinną z niemowlakiem i zadbać o jego prawidłowy rozwój? Przeczytaj artykuł do końca, a dogadacie się bez słów.

Język niemowląt

Aby zrozumieć niemowlę na początku trzeba poznać, w jaki możliwy sposób dziecko może komunikować się z opiekunem. Niemowlak dostosowuje się do otoczenia i wykazuje zachowania przywiązaniowe, czyli: płacz, krzyk, ssanie, przywierania, uśmiech oraz podążanie – to właśnie w ten sposób wysyła sygnały i prosi o pomoc w zaspokojeniu swoich potrzeb. Już noworodek chce wejść z rodzicem w dialog – wysyła sygnał i czeka na jego odbiór.

W jaki sposób niemowlę komunikuje się ze światem?

• Płacz jako główna forma komunikacji

Niemowlęta płaczą z głodu, gdy chcą być przytulone lub gdy potrzebują zmiany pieluszki, płacz to ich najbardziej powszechna i oczywista forma komunikacji. Warto zwrócić uwagę, że płacz brzmi w inny sposób, w zależności od komunikatu, jaki chce przekazać maluszek. Początkowo poznanie przyczyn płaczu może być trudne, ale z czasem rodzice uczą się odróżniać, czy ich dziecko płacze np. z bólu czy ze zmęczenia. Zastanawiasz się jak rozpoznać rodzaje płaczu? Koniecznie obejrzyj to video! Odpowiednie reagowanie na komunikat swojego dziecka zapewni mu poczucie bezpieczeństwa i zaspokoi jego potrzeby.

• Mimika twarzy

Zwróć uwagę na twarz dziecka, pomimo, że maluszek jeszcze nic nie mówi to jego buzia może zdradzić bardzo dużo. Obserwując mimikę twarzy dziecka, opiekunowie mogą wyłapać wysyłane subtelne sygnały o stanie emocjonalnym maluszka. Uśmiech może być oznaką zadowolenia, radości i chęci do interakcji. Natomiast zaciśnięte brwi i zamknięte oczy mogą świadczyć o zmęczeniu lub dyskomforcie. Zrozumienie tych znaków pozwala reagować na konkretne potrzeby niemowlęcia.

• Język ciała

Podobnie jak mimika twarzy, język ciała to cenne źródło informacji o samopoczuciu niemowlaka. Przykładowe gesty i ich znaczenie:

• Skręcanie i odwracanie główki może oznaczać, że maluszek jest zmęczony i niechętny do interakcji.
• Chwytanie własnych dłoni lub nóżek oznacza chęć odkrywania swojego ciała przez dziecko.
• Zaciśnięte pięści mogą wskazywać na niepokój u dziecka.
• Wyciąganie rączek jest typowym gestem świadczącym o potrzebie bliskości i przytulenia.
• Podnoszenie nóżek – jest to naturalna reakcja niemowląt na kolkę, maluszek sam próbuje radzić sobie z bólem.
• Napinanie całego ciała oznacza zmęczenie i dyskomfort.

Warto zauważać gesty dziecka i reagować na nie czule ze zrozumieniem.

Co rodzic musi wiedzieć o niemowlaku?

Warto podkreślić, że każde dziecko jest wyjątkowe i może wyrażać swoje potrzeby za pomocą różnych gestów, jednak są pewne standardowe potrzeby i zachowania, które dotyczą wszystkich dzieci, dlatego warto o nich wiedzieć.

• Dziecko ma wyraźne preferencje

Już u noworodków można zaobserwować wyraźne preferencje odnośnie np. częstotliwości posiłków, dźwięków czy otaczającego oświetlenia. Dzieci mają swoje upodobania dotyczące sposobów zabawy czy tego, jak chcą być noszone na rękach. Zrozumienie tych preferencji pozwoli rodzicom lepiej zaspokajać potrzeby swojego dziecka oraz angażować je w aktywności, które sprawiają mu radość i wzbogacają rozwój.

• Częste zmiany nastroju

W rozwoju niemowląt naturalne są częste zmiany nastroju – dzieci mogą być wesołe i radosne przez chwilę, a następnie stać się marudne i płaczliwe. Wiąże się to z ciągłym odkrywaniem świata i różnymi bodźcami, na które dzieci odpowiadają. Należy reagować na zmiany nastroju dziecka i pomóc mu w radzeniu sobie z emocjami.

• Czas na sen i odpoczynek

Dla zdrowia i rozwoju niemowlęcia kluczowy jest czas poświęcony na sen. Zmęczone dziecko będzie bardziej płaczliwe i niespokojne, dlatego rodzice powinni być czujni na wszystkie sygnały maluszka i zachęcać go do odpoczynku. Wprowadzenie „rutyny snu” to jest to, czego niemowlę potrzebuje.

• Potrzeba przywiązania

Dzieci już od pierwszych dni życia wykazują potrzebę przywiązania i porozumienia z opiekunem. Maluszek będzie czuł się komfortowo, kiedy będzie mógł przywrzeć do rodzica całym ciałkiem i kiedy spojrzy mu w oczy np. podczas karmienia, wtedy też najedzony może uśmiechać się, a nawet gaworzyć. Dziecko potrafi wyczuć i przejąć nastrój rodzica – wtulając się w jego ciało wyczuwa napięcie lub rozluźnienie.

• Dziecko chce eksplorować świat

Niemowlęta są badaczami – rozwijają swoje zdolności poznawcze poprzez eksplorację zarówno swojego ciała, jak i otoczenia. Często wchodzą w interakcję z różnymi przedmiotami, np. poprzez wkładanie ich do buzi. Wspieranie tego naturalnego zainteresowania może pomóc w rozwijaniu umiejętności poznawczych i motorycznych dziecka.

Jak rozpoznać, że dziecko jest…

• Zmęczone

Jak rozpoznać, że maluch jest zmęczony i potrzebuje odpoczynku? Znaki, które wskazują, że dziecko jest przemęczone: ciężkie, zamykające się powieki, pocieranie oczu, marudzenie i drażliwość. Jedyne czego dziecko wtedy potrzebuje to… sen. 

• Głodne

Niemowlęta potrzebują regularnych pór na karmienie – jak rozpoznać, że dziecko jest głodne? Sygnały jakie wysyła to: niepokój, smutek, niezadowolenie, ssanie palców, ruchy języka czy ruchy główki w kierunku piersi lub butelki.

• Zaniepokojone

Niepokój i stres dzieci wyrażają płaczem i drażliwością, dodatkowo napinają całe ciało. Obecność opiekuna, delikatne głaskanie, kołysanie i łagodne dźwięki pomogą dziecku poczuć się bezpieczniej.

• Pragnie interakcji

Dzieci chcą zwrócić uwagę swoich bliskich. W jaki sposób to robią? Podnosząc rączki, gaworząc i uśmiechając się. Kiedy rodzic będzie reagował na te sygnały, dziecko będzie czuło się akceptowane i nawiążą silną więź emocjonalną.

Jak rodzic powinien komunikować się z maluszkiem?

Podstawowe sposoby na komunikację rodzica z dzieckiem to dotyk i dźwięk. Niemowlęta czują tymi zmysłami i reagują na nie. Warto uspokajać maluszka delikatnym głaskaniem, przytulaniem, a masaż brzuszka pomoże mu zwalczyć kolki. Czułe dźwięki, śpiewanie kołysanek i mówienie do maluszka przyciągną jego uwagę, dzięki temu rodzic może przekazać swoją miłość. Niemowlęta mają zdolność do naśladowania mimiki swoich rodziców, pozwala im to uczyć się interakcji społecznych – warto stroić miny przed buzią maluszka i obserwować, jak dziecko próbuje je naśladować. Na dobrostan dziecka wpływają delikatne gesty jak głaskanie po główce czy trzymanie za rączkę.

Niemowlęta komunikują się ze światem w sposób subtelny, głównie za pomocą płaczu, mimiki i mowy ciała. Obserwacja i zrozumienie sygnałów, jakie przekazuje maluch, pomaga zbudować głęboką więź emocjonalną między rodzicem a dzieckiem oraz sprzyja prawidłowemu rozwojowi niemowlęcia. Cierpliwość, empatia i zaangażowanie są kluczowe w nauce interpretowania potrzeb maluszka. Okazując dziecku odpowiednią uwagę i troskę, opiekunowie wspierają je w odkrywaniu świata i budowaniu pewności siebie, co wpływa pozytywnie na jego dalszy rozwój.

Z niecierpliwością czekasz na pierwsze słowa swojego dziecka? Sprawdź, „Jak zachęcić dziecko do mówienia?”.

Przeczytaj także nasz poprzedni artykuł o świecie dziecka. Co niemowlę wie o swojej mamie. Odwiedź również nasz kanał na YouTube, na którym odnajdziesz wiele innych ciekawych treści.