Nie ma ludzi idealnych, w tym zarówno dorosłych, jak i dzieci. Najczęstsze błędy wychowawcze zdają się jednak być często właśnie związane z kwestią idealności, czy też jej braku. To również częsta potrzeba nadmiernej kontroli czy nadopiekuńczość, poprzez które rodzic nieświadomie może wyrządzić dziecku wiele szkody. W artykule znajdziesz często popełniane błędy w wychowaniu dzieci. Nie tylko podpowiadamy, jak nie wychowywać dziecka, ale również wskazujemy możliwe konsekwencje takiego wychowania. Zapraszamy!
Rodzice i ich błędy wychowawcze
Wychowywanie dziecka to zadanie odpowiedzialne i niewątpliwie jedno z trudniejszych, z jakimi zmierzyć musi się rodzic. To właśnie od niego bowiem zależy, jak kształtować będzie się osobowość młodego człowieka, a także w jaki sposób poradzi on sobie w życiu, gdy zacznie dorastać lub dorośnie. Błędy wychowawcze są niestety nieuniknione, gdyż nikt z nas nie jest doskonały i nawet najbardziej się starając, można nie stanąć na wysokości zadania. Każdy rodzic chce jednak dla swojego dziecka jak najlepiej, dlatego warto poznać najczęstsze błędy wychowawcze i w razie potrzeby wdrożyć pewne zmiany w swoim zachowaniu.
Najczęstsze błędy wychowawcze, czyli jak NIE wychowywać dziecka?
- Brak konsekwencji – niejasne sygnały i brak przestrzegania ustalonych przez samego siebie zasad sprawia, że i dziecko przestaje ich przestrzegać. Częste robienie „wyjątków” od reguły w końcu sprawia, że „reguła” przestaje istnieć lub tak jest traktowana. Odbija się to nie tylko na domowych zasadach, ale i tych w szkole czy życiu społecznym.
- Zbyt wygórowane wymagania – nie można z góry zakładać, że dziecko będzie we wszystkim idealne i najlepsze. Stawianie poprzeczki na starcie zbyt wysoko to zdecydowanie przykład tego, jak nie wychowywać dzieci, gdyż wpędzić może pociechę w kompleksy i poczucie bezradności.
- Nadopiekuńczość – dziecko, któremu nic nie wolno „bo zrobi sobie krzywdę”, „bo jest za małe”, „bo rodzic pomoże” to dziecko, które ma problem z samodzielnością i wiarą we własne siły oraz możliwości. To również dziecko, które nie uczy się na błędach, bo rodzice nie pozwalają mu ich popełniać. Takie błędy w wychowywaniu dzieci często popełniają kochające mamy, które chcą uchronić pociechę przed całym światem i nieświadomie tym ją krzywdzą.
- Potrzeba nadmiernej kontroli – każdy z nas potrzebuje odrobiny prywatności, dziecko także. Nadmierne ingerowanie w każdy obszar jego życia okrada je z prawa do wolności, a także sprawia, że dziecko czuje, że rodzic nie ma do niego zaufania. Nie chodzi tu o kontrolę w celach zachowania bezpieczeństwa dziecka, jednak o nadmiar kontroli w każdej sferze jego życia.
- Podważanie autorytetów – krytyczne wypowiadanie się przy dziecku o drugim rodzicu, nauczycielu, wychowawcy, babci, a nawet lekarzu czy innych autorytetach sprawia, że dziecko traci szacunek i zaufanie, a przy tym staje się zdezorientowane.
- Brak doceniania – często rodzice strofują pociechy za złe zachowanie, ale nie potrafią docenić drobnych postępów czy zachowania prawidłowego, uznając je za „normalne i pożądane”. Dziecko, które jest niedoceniane, szybko się zniechęca, bo za starania się i tak nie jest chwalone.
- Zbyt częsta krytyka – nikt nie lubi być krytykowany. Gdy dziecko na każdym kroku słyszy, że coś robi źle, nie tylko zniechęca się do wykonywania czegokolwiek i starania się (bo i tak będzie niedostatecznie dobrze), ale również ma problemy z samooceną i może popaść w kompleksy.
- Dawanie złego przykładu – trudno oczekiwać od dziecka czegoś, z czym sami mamy problem. Błędy wychowawcze związane z dawaniem złego przykładu wcale nie są rzadkością. Dziecko jest doskonałym obserwatorem i nie będzie rozumiało tego, że dorosłym wolno, a jemu nie.
- Odpuszczanie – jasno określone zasady i granice to podstawa wychowania i nie chodzi tu o wojskowe wykonywanie poleceń na zawołanie. Chodzi o bezpieczeństwo i poczucie tego bezpieczeństwa przez pociechę.
- Brak brania pod uwagę opinii dziecka – niektórzy wciąż żyją w błędnych przekonaniach, że dziecko nie ma nic do powiedzenia, a w domu rządzą dorośli. Nie chodzi o to, by pociecha decydowała w domu o ważnych kwestiach, ale powinna mieć prawo do wypowiedzenia się, czy podejmowania decyzji na niektóre tematy, w tym zwłaszcza te, które dotyczą jej osobiście. Niedopuszczanie dziecka do głosu sprawić może również, że nie będzie ono potrafiło mieć własnego zdania i bronić swoich racji w przyszłości.
- Niepoświęcanie należytej uwagi – żyjemy w czasach komputerów, tabletów, smartfonów i innego typu elektroniki, która niestety niejednokrotnie wykorzystywana jest po to, by rodzic „miał spokój”. Brak uwagi i zastępowanie jej elektroniką to najczęstsze błędy wychowawcze naszych czasów. Dziecko potrzebuje jednak przede wszystkim uwagi rodzica, kontaktu z nim i czasu z nim spędzanego – elektronika nigdy tego nie zastąpi.
- Wyręczanie dziecka – robiąc wszystko za dziecko, nie tylko przedłużamy czas nauki danej czynności i samodzielności w jej kwestii, ale również pokazujemy dziecku, że radzi sobie z czymś „niedostatecznie dobrze”, co także odbija się na jego postrzeganiu samego siebie.
- Okazywanie zbyt małej ilości uczuć – chłodne stosunki w rodzinie wpływają niestety na późniejsze relacje dziecka z rówieśnikami i jego brak umiejętności w odnajdywaniu się w społeczeństwie. Dziecko potrzebuje bliskości, czułości, empatii, poczucia zrozumienia, okazywania miłości czy współczucia. W ten sposób również samo uczy się takie uczucia okazywać innym.
- Ignorowanie problemów, z którymi mierzy się dziecko – problem trywialny dla dorosłego może być niemal końcem świata dla dziecka. Poczucie braku zrozumienia i wsparcia przy trudnościach pojawiających się na co dzień z czasem może sprawić, że dziecko przestanie zwracać się do rodzica po pomoc przy poważniejszych kłopotach.
- Obciążanie niespełnionymi marzeniami rodzica – dziecko nie zostanie lekarzem, tylko dlatego, że jego mama tak chciała i nie będzie strażakiem, bo tata o tym marzył, będąc dzieckiem. Pociecha ma prawo do odkrywania i rozwijania własnych zainteresowań, nawet tych najbardziej odbiegających od zainteresowań dorosłych, a rodzic powinien wspierać ją w ich pielęgnowaniu.
Jakie konsekwencje mogą mieć błędy w wychowaniu dzieci?
Wspomniano już wcześniej, że błędy wychowawcze prawdopodobnie są nieuniknione, co nie oznacza, że rodzic nie powinien pracować nad sobą, zwłaszcza gdy wie, które obszary jego wychowania wymagają skorygowania. Błędy w wychowywaniu dzieci mogą odbić się na wielu obszarach ich życia. Z czasem przerodzą się w problemy, a te zaczną być widoczne już we wczesnym dzieciństwie i nasilą się w czasie dorastania. Rodzice, którzy nie wiedzą, jak nie wychowywać dziecka lub nie interesują się tym, mogą wychować dorosłych, którzy będą mieć problem z odnalezieniem się w społeczeństwie, założeniem rodziny czy w relacjach z innymi. Wymienione wcześniej najczęstsze błędy wychowawcze mogą sprawić, że dziecko będzie wycofane, będzie mieć problemy z samooceną i kompleksami, przestrzeganiem reguł, okazywaniem uczuć czy wyrażaniem własnej opinii.
Polecamy również artykuł: Język niemowlęcia - co niemowlę chce nam przekazać?
Wejdź na nasz kanał na Youtube!
Obejrzyj także wideo "15 błędów wychowawczych rodziców, które zaburzają rozwój dziecka - jak NIE wychowywać dziecka?".