Strach należy do uczuć trudnych, które nie są obce nawet dzieciom. Strach u dziecka różni się jednak tym od strachu osoby dorosłej, że maluch nie potrafi jeszcze dobrze zrozumieć swoich uczuć i ich opanować. Gdy dziecko się boi, wsparcie rodzica jest niezbędne, gdyż strach może przerodzić się w lęki, a z tymi ciężko już walczyć bez pomocy psychologa. Strach u dzieci wyzwalać może wiele sytuacji – często zupełnie błahych, czy też całkowicie irracjonalnych z punktu widzenia rodzica, co niejednokrotnie utrudnia właściwą reakcję na emocje pociechy. Co zrobić, gdy pojawia się dziecięcy strach? Jak pomóc dziecku się z nim uporać, a czego lepiej nie robić, by sytuacji nie pogorszyć? Zapraszamy do artykułu, gdzie dowiesz się, jak radzić sobie ze strachem u dziecka.

Strach u dzieci – skąd się bierze?

Choć niejeden rodzic z pewnością bardzo tego pragnie, nie da się uchronić dziecka przed wszystkimi negatywnymi uczuciami. Strach jest jednym z nich. Nawet dorosłym zdarzają się sytuacje, gdy czują się bezradni i przerażeni, a strach u dziecka również nie jest obcą emocją, choć niewątpliwie należy do tych trudniejszych. Dziecko, które się boi, potrzebuje szczególnego wsparcia najbliższych sobie osób, czyli rodziców. Pamiętajmy, że dzieci nieco inaczej podchodzą do pewnych kwestii oraz inne czynniki mogą sprawiać, że czują się niepewnie. Nie rozumieją na przykład i nie będą przejmować się redukcją etatów w firmie taty – ale już wystraszyć mogą się sąsiadki, tylko dlatego, że jej wygląd, głos czy zapach są nieco inne od tych znanych dziecku. Myśl o wizycie u lekarza czy szczepieniu może budzić w nich strach, podobnie jak ciemna szafa, szczekający pies czy przelatująca pszczoła. 

Strach często wiąże się z pewnym przykrym dla dziecka doświadczeniem z przeszłości, choć zdarza się, że wywołują go czynniki zupełnie nowe, przez które dziecko czuje się niepewnie. W każdej tej sytuacji zrozumienie, empatia i wsparcie bliskiej osoby są kluczowe, by dziecięcy strach opanować. Nie każdy jednak wie, jak radzić sobie ze strachem u dziecka, a zaznaczyć trzeba w tym miejscu, że pewne działania mogą w tej sytuacji bardziej zaszkodzić, niż pomóc.

Dziecięcy strach – czego nie robić?

Dziecięcy strach nie różni się od tego, którego doświadczają dorośli. Podstawowa różnica polega jednak na umiejętności radzenia sobie z takim uczuciem. Dorosły zazwyczaj już to potrafi – dziecko natomiast dopiero uczy się rozpoznawać, rozumieć i nazywać swoje emocje, tym bardziej więc musi nauczyć się radzić sobie z nimi. 

Gdy dziecko się boi, powinno wiedzieć, że może otwarcie mówić rodzicowi o swoim problemie, nawet gdy ten dla dorosłego wydaje się błahy. Nie można w tym czasie mówić dziecku, że „nie ma czego się bać”, gdyż w jego odczuciu jest zupełnie inaczej. Nie pomogą również oskarżenia czy porównywania do innych („inne dzieci nie boją się wejść na wysoką drabinkę, a ty wymyślasz”). Odpowiedzią na pytanie, jak radzić sobie ze strachem u dziecka, nie jest również tzw. wrzucanie pociechy na głęboką wodę, czyli presja oswojenia się ze strachem. Zmuszanie do przeciwstawienia się strachowi dziecka, które nie jest na to gotowe, może wręcz nasilić jego lęki.

Co robić, gdy dziecko się boi, czyli jak radzić sobie ze strachem u dziecka

Dziecko, które się boi, potrzebuje zrozumienia, nawet jeśli jego problem wydaje się błahy czy wręcz irracjonalny. Potrzebuje wsparcia i akceptacji oraz czasu na stopniowe uporanie się z trudną dla siebie sytuacją. Dobrym sposobem na strach u dzieci jest szczera rozmowa i wykorzystanie przykładów. Mogą być to bohaterzy ulubionych bajek, którzy mierzą się z jakimś strachem i uczą się oswajać z tą emocją. Można również na własnym przykładzie opowiedzieć dziecku o własnym strachu (np. z dzieciństwa) i sposobach na jego przezwyciężenie. Mówimy nie tylko o efekcie końcowym, ale również o trudnościach po drodze, emocjach i sposobach radzenia sobie z nimi. W ten sposób pokazać można dziecku, że nikt nie jest idealny, każdy się czegoś bał lub boi i nie czyni go to „gorszym”. Pokazujemy ponadto, że każdy strach można opanować, choć wymaga to czasu, silnej woli i chęci.

Dziecięcy strach wymaga również działania, ale najlepsza będzie tu metoda małych kroczków. Nie wrzucamy dziecka na głęboką wodę, tylko stopniowo oswajamy z sytuacją. Przezwyciężać strach u dziecka można na przykład zabawą. Jeśli dziecko boi się wizyty u lekarza, pomóc może zabawa z rodzicem w lekarza, odgrywanie scenek z przychodni i zamiana ról. Można kupić zestaw małego l ekarza, wymyślać choroby i niecodzienne sposoby ich leczenia. Niech to dziecko gra lekarza, a miś czy rodzic pacjenta, który troszkę się obawia zastrzyku i potrzebuje uspokojenia. Podobnie postępujemy z innymi obawami dzieci. Obawę przed ciemnością możemy próbować oswajać nocnym poszukiwaniem skarbów z latarką, zbudowaniem bazy czy namiotu do weekendowego „nocowania”. Próbować można nawet z fluorescencyjnymi naklejkami, które dopiero w ciemności zaskakują najmłodszych sprawiając, że wręcz wyczekują oni chwili zgaszenia światła. Podstawą jest tu zatem przede wszystkim otwartość opiekuna i jego cierpliwość.

Zapraszamy do przeczytania artykułu "Jak rozmawiać z dzieckiem o wojnie".

Serdecznie polecamy relaksujące wideo „4K Przytulna weranda - Relaks na tarasie - Szum deszczu - Przytulna atmosfera - Relaksujący deszcz".