Jak kształtować poczucie własnej wartości u dzieci?

Dzieci już od najmłodszych lat poznają swoje kompetencje i umiejętności, co więcej kształtują charakter, nawyki oraz sposób, w jaki reagują na bodźce. Dlatego tak ważne jest, aby budować w dzieciach poczucie własnej wartości i wzmacniać je wraz z rozwojem samodzielności malców. Dorośli poprzez komunikaty werbalne i niewerbalne powinni uwrażliwiać dzieci na wartości takie jak: empatia, wsparcie, szacunek, miłość oraz prawo do własnych emocji. Sposób w jaki rodzice traktują swoje dziecko ma ogromny wpływ na jego samoocenę i poczucie własnej wartości – właściwa postawa dorosłych pozwoli dziecku dorastać w przekonaniu, że jest wyjątkowe i potrzebne. Z artykułu dowiesz się, jak kształtować poczucie własnej wartości u dzieci. Pomóż swojemu maluszkowi odnaleźć siłę i mądrość, aby osiągnąć szczęście i wieść satysfakcjonujące życie.

Czym jest poczucie własnej wartości?

Najprościej mówiąc poczucie własnej wartości to zbiór przekonań na swój temat. Na poczucie własnej wartości składają się:

• Samoskuteczność, czyli świadomość swoich kompetencji, znajomość siebie, swoich myśli, potrzeb, pragnień i uczuć oraz zaufanie do własnych możliwości;
• Szacunek wobec samego siebie, czyli świadomość bycia godnym szczęścia oraz życiowego sukcesu.

Jestem sobą i jak się z tym czuję? Odpowiedź na to pytania pozwoli odkryć, jakie mamy poczucie własnej wartości – prawidłowe, zaniżone czy zawyżone. Istotne jest, że poczucie własnej wartości nie jest stałe, zmienia się podczas życia człowieka.

Dlaczego poczucie własnej wartości jest tak ważne?

Dzieci z wysokim poczuciem własnej wartości nie boją się podejmować wyzwań, są pewne siebie, cieszą się z własnych sukcesów oraz łatwiej przyjmują porażki. Dzięki temu dążą do realizacji wyznaczonych celów bez zrażania się niepowodzeniami, wręcz przeciwnie – wyciągają z nich naukę. Dziecko postrzega siebie jako osobę, która może popełniać błędy i być niedoskonała.

Dzieci, których poczucie własnej wartości jest niskie czują lęk przed odrzuceniem i brakiem akceptacji. Są niepewne siebie, wycofują się i nie zabierają głosu w dyskusjach, nie radzą sobie z niepowodzeniami. Uważają, że nie zasługują na miłość i szacunek, dlatego pozwalają, aby inni je źle traktowali. Niskie poczucie wartości sprawia, że dzieci wstydzą się swojego zachowania i nieustannie przepraszają wchodząc w rolę ofiary, a kiedy ktoś narusza ich granice – nie potrafią się przeciwstawić.

Poczucie własnej wartości daje możliwość wyznaczania celów, realizacji pragnień oraz spełniania marzeń. Aby dziecko polubiło siebie musi nauczyć się żyć ze wszystkimi swoimi zaletami, a także wadami. Samoakceptacja i odwaga w byciu autentycznym takim jakim się jest – to klucz do sukcesu. Praca nad zdrowym poczuciem własnej wartości przyniesie szczęśliwe życie oraz pozwoli szanować odmienność i różnorodność.

6 filarów poczucia własnej wartości 

Nathaniel Branden prekursor wiedzy o samoocenie, opracował koncepcję 6 filarów poczucia własnej wartości. Warto się z nimi zapoznać, aby kształtować poczucie własnej wartości u swoich dzieci.

• Świadome życie – motywuj dziecko do poznawania własnych myśli, odczuć i pragnień.
• Samoakceptacja – warto lubić siebie takim jakim się jest, należy akceptować swoje sukcesy i porażki oraz zalety, i wady. Uświadamiaj malca, że każdy ma prawo popełniać błędy.
• Odpowiedzialność za siebie i swoje czyny – ucz dziecko, że nie warto bać się ryzyka, jednak zawsze należy ponosić odpowiedzialność za swoje zachowanie.
• Asertywność – brak aprobaty innych osób nie powinno budzić lęku, uświadom dziecko, że ma prawo wyrażać siebie i mieć swoje zdanie.
• Życie pełne celu – pokaż dziecku, że ważne jest samodzielne wyznaczanie sobie celów i dążenie do ich realizacji.
• Integralność osobista – spraw, aby maluszek mógł żyć w zgodzie ze sobą, w poczuciu swojej wyjątkowości.

Jak zatem wspierać poczucie wartości u dzieci?

To czy dziecko będzie uważało się za osobę wartościową zależy w dużej mierze od tego, jakie komunikaty dostanie w środowisku najbliższych osób. Wzmacnianie poczucia własnej wartości u maluchów poprzez pozytywne gesty i poświęcony czas – powinno być jednym z głównych zadań rodziców. Jak jeszcze kształtować poczucie własnej wartości u dzieci?

 

• Dostrzegaj i akceptuj dziecko takim, jakie jest.

 

Każdy człowiek ma własny zestaw cech i upodobań. Bądź przy dziecku zawsze, szczególnie, gdy potrzebuje Twojej uwagi. Nigdy nie oceniaj! Uznawaj uczucia dziecka – pozwól mu być sobą.

 

• Okazuj empatię.

 

Wspieraj swoje dziecko w tym, co czuje i przeżywa. Niech wie, że je rozumiesz i może na Ciebie liczyć.

 

• Pokazuj dziecku swoją bezwarunkową miłość i czułość.

 

Niech maluszek wie, że jest kochany – mów mu o swoich uczuciach, wyrażaj je spojrzeniem, gestem i uśmiechem. Czuły dotyk daje poczucie bezpieczeństwa, dlatego przytulaj ile się da!

 

• Ucz dziecko wyrażać swoje uczucia i emocje.

 

Ucz dzieci, że warto wyrażać swoje emocje i mówić o uczuciach, dzięki temu łatwiej jest sobie z nimi radzić. Wyrażanie emocji daje szansę na bycie zrozumianym i ułatwia budowanie relacji.

 

• Uwierz, że dziecko ma dobre intencje.

 

Dziecko nie potrafi przewidzieć wszystkich konsekwencji swoich działań, chce dobrze, ale nie zawsze mu wychodzi. Uwierz, że Twój pełen energii i pomysłów maluch ma dobre intencje, to jego ciekawość świata sprawia, że często nie może usiedzieć na miejscu i nie zawsze chce współpracować.

 

• Niech dziecko wie, że jest dla Ciebie ważne.

 

Podczas rozmowy z dzieckiem „zejdź na podłogę”, czyli zniż się do poziomu wzroku maluszka – dzięki temu będzie miał szansę spojrzeć Ci w oczy. Daj znać, że jego świat jest dla Ciebie ciekawy i jesteś otwarty na rozmowę: słuchaj uważnie, reaguj i dopytuj o szczegóły. Odłóż wtedy telefon i wyłącz telewizor, pokaż dziecku, że jest dla Ciebie ważne.

„Zejście na podłogę” to umiejętność zejścia do poziomu dziecka i spotkania się z nim na równym poziomie. Dla młodszych dzieci ta metaforyczna „podłoga” oznacza również szansę na to, by spojrzeć nam prosto w oczy.

pomaga zobaczyć siebie na równym poziomie. Warto tego spróbować, by pokazać dziecku, że chcemy z nim nawiązać kontakt i jesteśmy gotowi wejść w jego świat z ciekawością i otwartością

 

• Szanuj prawo do prywatności.

 

Pozwól dziecku na posiadanie prywatnej przestrzeni, szanuj jego intymność i nie ruszaj rzeczy osobistych. Zrozum, że nawet najmniejszy człowiek ma prawo do tajemnic.

 

• Zachęcaj dziecko do mówienie prawdy.

 

Bądź autentyczny i dawaj dziecku naoczne przykłady, że nie warto zachowywać się „na pokaz” i kłamać. Jeżeli zachęcisz dziecko do bycia uczciwym i szczerym wzmocnisz jego poczucie własnej wartości. Pamiętaj też, że jeżeli wymagasz czegoś od dziecka, sam wymagaj tego od siebie i zawsze dotrzymuj danego słowa.

 

• Daj dziecku szansę na podejmowanie decyzji.

 

Pytaj malca o zdanie i dawaj możliwość samodzielnego dokonania wyboru. Dzięki temu zyska wiarę w swoje kompetencje i przekona się o tym, że rodzice darzą jego zdanie szacunkiem. 

 

• Nie pouczaj i pozwól dziecku popełniać błędy.

 

Porażki się zdarzają i nie ma w nich nic złego, dlatego odpuść dziecku wykłady, pouczenia i mądre rady. Chyba, że samo o nie poprosi.

 

• Doceniaj wysiłek dziecka.

 

Buduj w dziecku poczucie, że liczy się nie sam sukces, a zaangażowanie i intencje. Jeżeli dziecko podejmuje wysiłek, doceniaj i nagradzaj je niezależnie od wyniku. Wychodź do dziecka z komunikatem, że nie należy się poddawać. Co ważne – nie chwal nad wyraz. Dzieci, które słyszą, że są „naj” mają zaburzony obraz własnej osoby.

 

• Nie krytykuj, a wspieraj mocne strony i talenty.

 

Ciągłe krytykowania dziecka zabija w nim kreatywność i poczucie własnej wartości. Pomóż maluszkowi odkryć swoje mocne strony, to na ich podstawie będzie mógł kształtować swoje pasje.

 

• Nie porównuj!

 

Większość z nas kiedyś usłyszała „Twoja siostra miała same piątki, nie to co Ty…” lub podobne zdanie. Czy tego chcesz dla swoich dzieci? Ciągłe porównywanie do innych rani, odejmuje odwagę i motywację. Dziecko słyszy, że jest głupsze, słabsze i traci wiarę w swoje umiejętności.

 

• Zapraszaj do współpracy.

 

Kiedy włączysz dziecko do codziennych zadań, dasz mu poczucie przynależności do wspólnoty – przekona się, że jest wartościowym członkiem rodziny. A może poszukacie wspólnych zainteresowań? Dzięki temu będziecie mogli czerpać radość z razem spędzonego czasu.

 

• Dbaj o siebie i dużo się uśmiechaj!

 

Jeżeli Ty jako rodzic będziesz o siebie dbał i inwestował w samorozwój – przekażesz dziecku najcenniejszy dar – możliwość dorastania u boku szczęśliwego i spełnionego człowieka. Bierz przykład ze swojego maluszka i śmiej się każdego dnia.

 

• Nie bój się przepraszać.

 

Masz prawo „ponieść się emocjom” czy pomylić w ocenie – ważne, abyś potrafił się przyznać do błędu. Nikt nie jest nieomylny, dlatego nie bój się przepraszać i tego samego ucz swoje dziecko.

Budowanie poczucia własnej wartości u dzieci to ważne zadanie, przed jakim stoją wszyscy rodzice. Warto trzymać się powyższych zasad, aby Twoje pociechy radziły sobie z trudnymi sytuacjami w życiu. Poczucie własnej wartości pozwoli im akceptować się w pełni, wyznawać ważne dla siebie wartości oraz szanować innych ludzi wraz z ich poglądami. Należy wspierać poczucie wartości swoich dzieci już od narodzin i wzmacniać je przez całe życie!

Rodzice jako pierwsi będą odpowiadać na pytania dzieci dotyczące intymnych sfer życia, dlatego zachęcamy do przeczytania artykułu: „JAK NAZYWAĆ INTYMNE CZĘŚCI CIAŁA DZIECKA?”.