Rodzice kiedyś vs rodzice teraz

Czy łatwo jest być rodzicem? Z pewnością pełnienie tej roli to dość… skomplikowana sprawa. Świat się zmienia i idzie do przodu, a współczesny rodzic nie jest tożsamy z tym sprzed 20 czy 50 lat. Zawirowania dzisiejszego świata dotyczą wielu dziedzin życia, wpływają na wychowanie i rolę rodziców – w pędzącej rzeczywistości rodzina zbacza z utartego szlaku, role w rodzinie, które były sztywno określone, dziś nie są już aż tak sprecyzowane.

Przeczytaj artykuł i zapoznaj się z różnicami rodzice kiedyś vs rodzice teraz. Dowiesz się, jakie było podejście do wychowania dawniej, a jakie jest współcześnie.

Kiedyś to było…

W wielu sytuacjach życiowych można spotkać się ze słynnymi „Kiedyś to było…” lub „Za naszych czasów to…” wykorzystywanymi przez starsze pokolenia, aby przywołać lepsze, dawne czasy. Należy przyznać, że współcześnie świat jest trudny do zrozumienia i pełen sprzeczności. Słyszy się, że bycie rodzicem dziś to ciężkie zadanie, a dzieci są gorsze i przemądrzałe. Wychowanie nigdy nie było łatwe – jednak rodzice mierzyli się z innym rodzajem wyzwań.

Skąd zmiany?

Zmiany w zachowaniu rodziców leżą głównie w czynnikach ekonomicznych oraz globalizacji świata. Młodzi ludzie współcześnie chcą żyć na „własny rachunek”, podnosić poziom wykształcenia, często przemieszczając się w poszukiwaniu lepiej płatnej pracy i nie wracając do rodzinnych domów. Do tego dochodzi wirtualna rzeczywistość, która wywiera ogromny wpływ na role w rodzinie – media zaczynają być nazywane „trzecim rodzicem”. Co więcej: równouprawnienie kobiet i mężczyzn, wiele rewolucji obyczajowych i kulturalnych – istotnie wpływają na postrzeganie świata. Dzieci wychowuje się zgodnie z wyznawanym systemem wartości, który wciąż się zmienia, przez co dzisiejsze wychowanie różni się od tego z przeszłości.

Co się zmieniło?

Dzisiejsi rodzice są najbardziej świadomym pokoleniem w dziejach ludzkości, przyczyniły się do tego: rozwinięta wiedza o zdrowiu i powszechny dostęp do informacji. Rodzic XXI wieku nie jest tylko żywicielem i opiekunem, ale też przewodnikiem i wychowawcą.

 

Podejście do dzieci i do wychowania

 

Jak zmienili się rodzice w podejściu do dzieci i wychowania? Sprawdźcie poniższy podział rodzice kiedyś vs rodzice teraz:

 

• Bliskość fizyczna

 

Kiedyś tuż po porodzie zabierano pociechy mamom – dziś zauważono korzyści z kontaktu cielesnego (zmniejszenie stresu, budowanie więzi, wzmocnienie odporności), dlatego praktykuje się kangurowanie. W przeszłości nie noszono dzieci na rękach, aby ich nie przyzwyczajać, współcześnie odwrotne podejście do tej kwestii zapewnia dzieciom poczucie bezpieczeństwa. Podobnie w kwestii płaczu dziecka, który kiedyś należało przeczekać, teraz szybko reaguje się na niedogodności maluszka.

 

• Odżywianie dzieci

 

Dawnej karmienie piersią było koniecznością, dziś mamy nie muszą już „walczyć” o pokarm. Niemowlaki były przekarmione, bo jedzenie miało zaspokoić ich wszystkie potrzeby, współcześnie rodzice karmią dzieci intuicyjnie. Dodatkowo większą uwagę zwraca się na rozszerzanie diety malca i jakość posiłków. Oczywiście nie wszyscy rodzice wybierają zdrowe przekąski, są tacy, którzy ze względu na tempo życia dają dzieciom słodycze i wysokokaloryczny fastfood – dawnej dostęp do tego typu jedzenia nie był łatwy, dlatego dzieci musiały jeść co było, bez wybrzydzania.

 

• Ubiór

 

Dzieci dawnej musiały nosić czapkę, skarpetki, dodatkowy sweterek – tak, aby się nie przeziębić. Dziś jedna warstwa więcej niż ma rodzic jest wystarczająca.

 

• Wymagania rodziców względem dzieci

 

Kiedyś dzieci miały być posłuszne wobec rodziców, szanować starszych, być uczciwe i schludne. Dziś kładzie się nacisk na samodzielność w postępowaniu i myśleniu, to dzieci często „dyktują warunki”, a nawet uczą rodziców. 

 

• Nauka

 

W przeszłości pociechy miały mieć dobre oceny, teraz mają rozwijać swoje umiejętności i kompetencje, a rodzice coraz częściej są zdania, że oceny nie świadczą o wartości dziecka. Dorosłym zależy na poziomie wykształcenia dzieci, liczą, że w przyszłości zostaną „ludźmi sukcesu”.

 

• Kontrola

 

Kiedyś rodzice zbytnio nie przejmowali się, z kim spotykają się ich dzieci, ważne było, aby wróciły do domu przed wyznaczoną godziną. Dzisiejsi rodzice chcą wiedzieć, z kim bawią się ich pociechy, zdają sobie sprawę z zagrożeń współczesnego świata, przez co często nadmiernie je kontrolują.

 

• Rozpieszczanie

 

Uważa się, że współczesne dzieci są rozpieszczone i otacza je zbyt duża ilość zabawek. Trudno się z tym nie zgodzić, lecz dawniej rodzice nie mieli możliwości, aby obdarowywać malców wszystkim czego zechcą. Dziś rodzice chcą przybliżyć im nieba – może to wynikać z potrzeby dostarczenia więcej niż sami mieli w dzieciństwie. Era konsumpcjonizmu sprawia, że dzieci coraz częściej przyjmują postawę roszczeniową.

 

• Myślenie rodziców o dzieciach

 

Współcześni rodzice dają dziecku prawo do prywatności, kiedyś uważano, że „dzieci nie mają prawa głosu” i powinny być podporządkowane autorytetom. Dziś rodzice wiedzą, że dzieci odczuwają różne emocje, a „niegrzecznym” zachowaniem starają się je uwolnić. Traktują dziecko jako partnera do rozmowy, pytają i chcą zrozumieć, nie boją się szukać pomocy w poradniach specjalistycznych, dawniej malca uciszano i dawano mu karę.

 

• Przemoc

 

Rodzicom dawniej zależało na dyscyplinie, a główną metoda wychowawczą był system kar i nagród. Dorośli nie tolerowali wielu zachowań dzieci i potrafili posunąć się do przemocy domowej, krzyk był na porządku dziennym. Dziś wybierają rozmowę, a kary fizyczne są zakazane.

 

• Pasje a domowe obowiązki 

 

Czas, który dawniej był zarezerwowany na wypełnianie obowiązków domowych przez dzieci, współcześnie jest przeznaczony na różne zajęcia dodatkowe. Kiedyś rodzice dawali maluchom więcej swobody, a zajęcia dodatkowe dotyczyły głównie wychowania muzycznego. Dziś dzieciaki mają ściśle zaplanowany harmonogram dnia i więcej zajęć niż kiedykolwiek. Niestety, ale wzrastające oczekiwania rodziców (dzieci często stanowią przedłużenie ego rodziców) doprowadzają u pociech do stresu i zmęczenia.

 

Model rodziny 

• Kiedyś

 

Dawniej większość stanowiły rodziny wielopokoleniowe, młode małżeństwa mieszkały pod jednym dachem z dziadkami, rodzeństwem i rodzicami. Nowonarodzonym dzieckiem zajmowały się całe rodziny i sąsiedzi, a wiedzę czerpano z doświadczenia innych mam. Dzieci były wychowywane przez środowisko – zarówno wiejskie, jak i miejskie. Rodzicom zależało na licznym potomstwie, głową rodziny był ojciec, którego rolą było utrzymanie finansowe, a rolą matki opieka nad dziećmi.

 

• Teraz

 

Dziś najczęściej spotyka się rodziny dwupokoleniowe, dodatkowo współczesny świat rozpowszechnił wiele nowych modeli – partnerski, samotni rodzice, rodziny wielokulturowe, po rozwodzie czy patchworkowe. Opiekę nad dzieckiem sprawują głównie rodzice (z pomocą niań, coraz rzadziej babć, które są daleko). Wiedzę o macierzyństwie czerpie się z Internetu i poradników, młodzi rodzice nie chcą słuchać rad ciotek i babć. Pary decydują się na jedno lub dwoje dzieci, a coraz częściej też na bezdzietność. Dodatkowo umacnia się zawodowa rola kobiet, która odciąga mamy od domowych powinności, natomiast ojciec nabył prawo i kompetencje do sprawowania opieki nad dziećmi.

Relacje pomiędzy rodzicami

• Kiedyś

 

Filarem rodziny byli małżonkowie, w momencie pojawienia się dzieci ich potrzeby schodziły na drugi plan. Bardzo często można było zaobserwować „syndrom pustego gniazda”, gdy rodzice przestawali być niezbędni w codziennym życiu dzieci. Związki były dozgonne, a w przypadku problemów rodzice trwali w małżeństwie dla dzieci i z przyzwyczajenia „bo tak wypadało”.

 

• Teraz

 

Współcześnie pary decydują się na rodzicielstwo nawet w nie zalegalizowanych związkach. Zdają sobie sprawę, że ich wzajemne relacje budują rodzinę, w pierwszej kolejności troszczą się o swoją miłość – chodzą na randki, decydują się na wypoczynek bez dzieci, wymagają od siebie nawzajem, mają pasje. Skąd więc tyle rozwodów? Świadomość siebie i swoich potrzeb sprawia, że ludzie rzadziej się podporządkowują, a życie w parze ma wzbogacać, a nie niszczyć.

Wiek rodziców

• Kiedyś

 

Posiadanie rodziny było głównym priorytetem, dlatego rodzicami zostawało się dosyć wcześnie, średnio w wieku 20-25 lat. Ojcowie byli przeważnie kilka lat starsi od matek. Dostęp do antykoncepcji nie był powszechny, w związku z tym „wpadki” zdarzały się już nastolatkom, a jeżeli pary zdecydowały się czekać z seksem do ślubu, to zależało im na szybkim zamążpójściu.

 

• Teraz

 

W związku ze zmianą priorytetów – najpierw stabilizacja, później rodzina – wzrasta średni wiek rodziców, którzy coraz częściej decydują się na pierwsze dziecko dopiero po 30 roku życia.

 

Instytucje wychowawcze

• Kiedyś

 

Tradycyjną trójcę instytucji wychowawczych stanowiły przez lata: rodzina – szkoła – kościół.

 

• Dziś

 

Współcześnie coraz częściej media zastępują rolę kościoła w procesach wychowawczych dzieci i za instytucje wychowawcze można uznać: rodzinę – media – szkołę.

Wymagania świata wobec rodziców

• Kiedyś

 

Rodzice musieli spełniać podstawowe potrzeby fizjologiczne dziecka – dostarczyć pożywienie i zachować je w ogólnym zdrowiu.

 

• Teraz

 

Rodziców XXI wieku otacza nadmiar opinii – tego, co wypada, a co niekoniecznie. Dzisiejszy rodzic mimo wielu ułatwień i bezproblemowego dostępu do dóbr materialnych musi mierzyć się z zaspokojeniem wyższych potrzeb dziecka – przynależności, uznania i samorealizacji. Można zaobserwować presję, aby być  jednocześnie najlepszym rodzicem i pracownikiem.

 

Współczesne rodzicielstwo różni się od tego z dawnych lat, rodzicom towarzyszy nurt przyzwyczajeń ery, w której żyją, dlatego rodzicielstwa nie da się podstawić pod żaden algorytm ani porównać w tabeli. Czy obecny model rodzicielstwa jest najlepszy? Na pewno jest adekwatny do obecnych czasów i pewne jest, że przyszłe pokolenia będą żyć jeszcze inaczej. Wyzwania, przed którymi muszą stanąć rodzice XXI wieku to: pokora, autorefleksja i pozwolenie sobie na przyjęcie pomocy, opiekunowie niezależnie od czasów – mają prawo popełniać błędy i żyć według własnych zasad.

Koniecznie zajrzyj do naszego artykułu „14 KŁAMSTW, KTÓRE RODZICE WMAWIAJĄ DZIECIOM”, a dowiesz się, jakich zdań w stosunku do swoich pociech unikać.