1. W pierwszym roku życia, dzieci potrzebują wyjątkowo dużo snu:
- 0 do 3 miesiąca życia: 10-11 godzin w nocy i 4-5 godzin w tracie dnia (podzielone na 4-5 drzemek).
- 4 do 5 miesięcy życia: 10-12 godzin w nocy, 2-4 godzin w trakcie dnia w 2-4 drzemkach.
- 6 do 8 miesięcy życia: 11-12 godzin w nocy, 2-3 godziny w trakcie dnia w 2-3 drzemkach.
- 9 do 12 miesięcy życia: 11-12 godzin w nocy, 2-3 godziny w trakcie dnia w 2 drzemkach.
- Nocny sen dziecka powinien być przerywany karmieniem co 2-3 godziny.
2. Noworodki i małe dzieci nie potrafią automatycznie zasnąć, gdy czują zmęczenie
Malutkie dziecko często nie potrafi po prostu zasnąć, gdy jest zmęczone. Zaczyna płakać, przecierać oczy, ziewać, czyli po prostu wysyłać sygnały snu. Dokładnie w tym momencie należy zacząć usypiać dziecko, w przeciwnym razie stanie się ono przemęczone i drażliwe. Wtedy zamiast spokojnie zasnąć najprawdopodobniej zafunduje ci dramatyczny koncert.
3. Małe dziecko nie będzie spało lepiej, dlatego że je zmęczysz
Jest to ściśle powiązane z faktem numer dwa. Ograniczanie drzemek, w nadziei, że dziecko będzie lepiej spało w nocy to wyjątkowo nietrafiony pomysł. Takie rozwiązanie sprawdza się w przypadku dorosłych, ale nigdy nie w przypadku niemowląt. Najtrudniej jest zasnąć dziecku…zmęczonemu.
4. Dzieci nie rozumieją, że do spania przeznaczone są noce
U dorosłych zegar wewnętrzny jest już dobrze uregulowany. Oddziałuje na nas nie tylko światło zewnętrzne, ale również ustabilizowane hormony. Dziecko przebywające w łonie matki, podlega wpływom jej hormonów i jej procesom fizjologicznym. Po narodzinach wszystko się zmienia, a maluch potrzebuje około 2 miesięcy, aby wyrobić w sobie własny zegar. Budzenie się w nocy, zasypianie w dzień, brak jakichkolwiek norm – może to być dla rodziców frustrujące, niemniej jednak jest całkowicie naturalne. Bardzo pomocne jest uporządkowanie w życiu dziecka dnia i nocy. Oznacza to, że w trakcie drzemek w pokoju wcale nie powinno być ciemno, a w trakcie nocnego karmienia nie należy zaświecać światła.
5. Dzieci dla prawidłowego rozwoju potrzebują drzemek
Ich ilość i długość została opisana w punkcie pierwszym. Ta potrzeba stopniowo maleje z wiekiem, a po ukończeniu 5 lat niemal całkowicie zanika.
6. Pieluszki, kołysanie i biały szum są gwarantem spokojnego snu dziecka
Pediatra Harvey Karp wydał książę, w której okres niemowlęctwa nazywa 4 trymestrem ciąży i zaleca odtwarzanie warunków, które zapewniały dziecku spokój i poczucie bezpieczeństwa w łonie matki. Zaleca by do snu dość ciasno, ale umiejętnie i bezpiecznie (!) owijać dziecko bawełnianą pieluszką – noworodek nie jest przyzwyczajony do swobody ruchów. Należy również zapewnić źródło białego szumu, którym dla dziecka było dotychczas bicie serca matki i jej krążenie krwi. Już na zewnątrz, poza łonem matki, może to być nagrany dźwięk suszarki, odkurzacza, dźwięki natury lub szum generowany przez stworzone specjalnie do tego celu urządzenia.
Kołysanie i podskakiwanie są dziecku również doskonale znane. Powinno ono jednak służyć jedynie uspokajaniu dziecka przed snem. Wykazano bowiem związek pomiędzy układaniem niemowlaków do snu w kołysce, a występowaniem śmierci łóżeczkowej.
7. Cykl snu dziecka zmienia się co 4 miesiące
Jako dorośli mamy stałe cykle głębokiego i płytkiego snu. Jeśli przebudzimy się aby poprawić poduszkę, bez problemu zasypiamy ponownie. W przypadka niemowląt i małych dzieci sprawa nie wygląda już tak różowo. Potrzeby dziecka w kwestii snu zmieniając się co 4 miesiące. Należy je bacznie obserwować i naturalnie dostosowywać rytm dobowy dziecka do etapu jego rozwoju.
8. Na cykl snu dziecka mają wpływ poszczególne etapy rozwoju
Kiedy nasze ciała walczą z infekcją zwiększa się potrzeba snu, tak samo dzieje się w przypadku chorujących niemowląt. Jeśli chorobie nie towarzyszy ból, dziecko będzie spało znacznie więcej niż dotychczas i nie należy się tym niepokoić. Więcej jest jednak powodów by dziecko spało mniej: czas, gdy maluszek zaczyna gaworzyć, raczkować, uczy się siedzieć itp. zmniejsza jego potrzebę snu. Nazywa się to regresem snu i na ogół występuje on, gdy dziecko ma: 4 miesiące, 8 do 10 miesięcy, 18 miesięcy i 2 lata.
9. Dwadzieścia procent noworodków cierpi z powodu kolki
Dolegliwości związane z kolką występują najczęściej około 2 miesiąca życia, a od 4 stopniowo ustępują. Do dziś nie udało się jednoznacznie stwierdzić, co jest jej przyczyną, a jedynym skutecznym lekiem pozostaje czas. Oczywiście w trakcie ataku nie mam mowy o drzemce, można jedynie starać się uspokoić dziecko: przytulać je ubrane jedynie w pieluszkę do swojej skóry i stosować rady opisane w punkcie 6.
10. Oddzielne pokoje nie są zalecane przez pierwszych 6 miesięcy życia dziecka
W kwestii samego bezpieczeństwa – niemowlę zawsze powinno spać na plecach, nigdy na brzuchu! Powierzchnia snu musi być twarda, dookoła nie powinny znajdować się żadne luźne kocyki ani nawet maskotki.
Spanie z dzieckiem w jednym pokoju będzie przez pierwsze pół roku najbardziej komfortowym rozwiązaniem. Poczucie bliskości wpływa na dziecko uspokajająco, a rodzice oszczędzą sobie nocnych wędrówek. Zdecydowanie warto więc umieścić łóżeczko tuż przy swoim łóżku.
11. Rytuały warto tworzyć od samego początku
Przez pierwszych 6 miesięcy życia dzieci nie są w stanie funkcjonować według harmonogramu. Można jednak ułożyć im przewidywalny wzorzec, który pomoże szybciej regulować ich sen. Może to wyglądać następująco:
Pobudka – jedzenie – zabawa (dostosowana do wieku) – ponowny sen.
12. Karmienie we śnie działa tylko w przypadku niektórych dzieci
U niektórych niemowlaków może zacząć występować ciekawe i wyjątkowo komfortowe dla rodziców zjawisko jedzenia przez sen. Oznacza to, że dziecko nie wybudza się w momencie, gdy zaczynam je karmić piersią lub podajemy mu butelkę. Eliminuje to więc potrzebę ponownego usypiania maluch oraz daje rodzicowi możliwość przesunięcia pory karmienia np. tuż przed tym, gdy sam kładzie się spać. Niestety nie jest to wcale zdrowe dla dziecka. Nasz organizm nie jest w stanie jednocześnie spać i prawidłowo przyswajać pokarm, dlatego takie nawyki należy zwalczać – bez względu na swoją wygodę.
13. Dziecko szybko może nabrać złych nawyków związanych ze snem
Wszystkie triki, które stosujemy, aby uśpić dziecko mogą wręcz ratować życie rodziców w trakcie pierwszych dni i tygodni po przyjściu na świat maluch. Niestety istnieje ryzyko, że dziecko całkowicie się od nich uzależni. Jeśli konsekwentnie będziemy je kołysać do snu, zacznie ono się wręcz tego domagać – również, gdy przebudzi się w nocy lub w trakcie drzemki. W efekcie staniesz się niewolnikiem rekwizytu, który miał ułatwić ci życie. Korzystaj więc z nich rozsądnie. Im dziecko będzie starsze, tym rzadziej powinnaś używać wspomagaczy zasypiania. Wyjątkiem est tutaj biały szum, do którego dziecko przyzwyczaja się najmniej.
14. Stosuj łagodne techniki by nauczyć dziecko zasypiania
Istnieją skuteczne sposoby, aby nauczyć dziecko zasypiać bez naszej pomocy. Dobrym sposobem jest kładzenie dziecka do łóżeczka, gdy jest już wyraźnie senne, ale ma jeszcze otwarte oczy. W ten sposób dziecko zaczyna kojarzyć z zasypianiem swoje własne miejsce, w którym nas już nie ma. Jeśli dziecko regularnie zasypia podczas karmienia, należy je wybudzić delikatnym głaskanie po policzku. Dziecko, które nauczy się zasypiać, czując naszą fizyczną obecność, będzie się jej po prostu domagało. To niestety jest wyjątkowo uciążliwe dla rodzica. I na dodatek całkowicie dziecku zbędne.