Nieliczne grono szczęśliwców śpi jak dziecko nawet w trakcie nawałnicy, jednak większości z nas trudno jest spać w hałaśliwym środowisku. Co więc można zrobić jeśli sąsiad świętuje urodziny przez całą noc lub mamy za oknem ruchliwą ulicę? Zdecydowanie warto wtedy wypróbować biały szum. W poniższym artykule odpowiemy, czym jest, jak brzmi, jak działa na dzieci oraz jak bezpiecznie z niego korzystać.
Czym jest biały szum?
Mówiąc prostym językiem – biały szum to rodzaj sygnału dźwiękowego, którego używa się do maskowania dźwięków w tle. Według wielu uważany jest za jedną z najskuteczniejszych form pomagających w uśpieniu lub uspokojenia dziecka. Nie oznacza to jednak, że ten nietypowy sposób nie sprawdzi się również u dorosłych, borykających się z bezsennością. Otóż sprawdzi się w tym celu doskonale! Jego rola w promowaniu zdrowego snu polega na zagłuszaniu wszystkiego, co nie pozwala nam zasnąć lub budzi nas w trakcie wypoczynku. Technicznie rzecz ujmując, jest to rodzaj szumu akustycznego o całkowicie płaskim widmie. Najczęściej wydobywają go różnorodne sprzęty użytku domowego, takie jak suszarka do włosów, a nawet lodówka.
Jak brzmi biały szum?
Prawdziwy biały szum generowany jest w formie elektronicznej, a jego brzmienie można najłatwiej porównać do dźwięku, który słyszymy, natrafiając na pusty kanał telewizyjny lub stację radiową. Nie jest to szczególnie przyjemny dźwięk, ponieważ zawiera wiele wysokich częstotliwości. Niemniej jednak dla dziecka biały szum kojarzy się ze środowiskiem panującym w brzuchu matki, które odznaczało się przede wszystkim przytłumionymi dźwiękami, szumem przepływającej krwi pępowinowej, dźwiękiem bijącego serca czy pracujących jelit. Biały szum doskonale sprawdzi się u maluszków mających tendencję do płaczu bądź potrzebujących wyciszenia przed zaśnięciem.
Inne rodzaje dźwięków, które można określić mianem białego szumu
Ten termin jest często stosowany do określenia każdego rodzaju niezmiennego szumu tła. W języku potocznym określa się tym mianem odgłosy natury takie jak deszcz, szum morza, dźwięki dżungli itp., urządzenia domowe np. klimatyzacja, suszarka do włosów lub pralka jak również szum z wnętrza samolotu czy też trzaski ogniska.
Jak działa biały szum?
W pierwszym odczuciu pomysł generowania hałasu w sypialni może wydawać się sprzeczny z naturą, niemniej jednak przynosi on bardzo wymierne korzyści. Twój mózg jest absorbowany tylko przez jeden rodzaj dźwięku, zupełnie ignorując np. szczekanie psa, rozmowy pod twoimi oknami czy ruch uliczny. Według zasad ewolucji nasz słuch służy nam również za system alarmowy, także wtedy gdy śpimy. Niekoniecznie chodzi o natężenie dźwięku, ale o jego zmienność. Możemy być zdolni do zaśnięcia w pociągu (jednostajny stukot), ale pojedyncze szczeknięcie psa postawi nas na nogi nawet jeśli spaliśmy bardzo głęboko.
Maskowanie szumów
Jeśli do naszego środowiska snu dodamy biały szum lub dźwięki określane potocznie tym mianem, wszelkie szepty, ruchy wykonywane przez domowników, którzy kładą się później spać czy odgłosy pochodzące z mieszkania sąsiadów, staną się zupełnie niesłyszalne. Spróbuj wyobrazić to sobie na przykładzie światła – jeśli ktoś zapali latarkę w ciemnym pokoju natychmiast stanie się ona widoczna. Jeśli jednak w pokoju będzie już jasno, światło latarki pozostanie całkowicie niezauważalne.
Maskowanie rozpraszających dźwięków jest masowo stosowane w biurach. Odgłos wentylatorów czy klimatyzacji powoduje stałe brzęczenie w uszach, przez co rozmowy innych pracowników czy uruchamiająca się od czasu do czasu drukarka nie wybijają pracowników z rytmu.
Czy można używać muzyki jako źródła białego szumu?
Prowadzone były intensywne badania nad zastosowaniem muzyki w zastępczej roli dla białego szumu. Jednak muzyka nie zawiera szerokiego zakresu częstotliwości, które są niezbędne do maskowania uciążliwych dźwięków, przez co jej skuteczność jest znacznie mniejsza. Dodatkowo muzyka może stymulować reakcje emocjonalne oraz wspomnienia, które mogą wręcz zakłócać sen. Muzyka zdecydowani lepiej sprawdza się jako narzędzie do osiągania relaksu niż jako środek blokując inne dźwięki.
Biały szum, a niemowlęta
Wszystkie niemowlęta w początkowych momentach życia mają nieprawidłowy cykl jawy i snu. W pierwszych miesiącach zaczynają stopniowa adaptować się do nowych warunkach życia, długo jednak dziecko przesypiające spokojnie noc pozostaje w sferze marzeń rodziców. Rodzice coraz częściej zaczynają stosować biały szum, by zminimalizować u dziecka szok związany ze zmianą środowiska. Łono matki jest zaskakująco głośnym miejscem. Natężenie hałasu można śmiało porównać z ruchem ulicznym w godzinach szczytu. Kolejnym aspektem jest ich niedojrzały system nerwowy, co czyni je szczególnie wrażliwymi. Biały szum jest przeciwieństwem stosowanego przez rodziców instynktownego „ciiiii”. Dziecko potrzebuje znacznie głośniejszego dźwięku o stałym natężeniu. Należy jednak pamiętać, żeby korzystać z takiego rozwiązania jedynie w trakcie snu, nie powinno się uspokajać w ten sposób dziecka kiedy jest wybudzone. Niemowlęta potrzebują stymulacji mózgu dla prawidłowego rozwoju, zagłuszanie w czasie aktywności dziecka wszystkich naturalnych odgłosów może im więc bardzo zaszkodzić. O tym dlaczego dzieci uwielbiają biały szum możesz przeczytać TUTAJ.
Biały szum a bezsenność
Biały szum to z pewnością jeden ze skuteczniejszych sposobów na walkę z bezsennością zarówno wśród dorosłych, jak i niemowląt. Niektórzy badacze wychodzą jednak z założenia, że zaburzenia snu, takie jak bezsenność, nie powinny być leczone za pomocą „magicznych sztuczek”. Ich zdaniem biały szum może pomóc w zasypianiu oraz w walce z bezsennością, niemniej jednak nie jest sposobem na rozwiązanie problemów dotyczących zaburzeń snu. W rzeczywistości problemy ze snem mogą występować z różnych powodów np. pogłębionej nerwowością czy depresji. W takich przypadkach dźwięki białego szumu mogą okazać się niewystarczające lub stanowić tylko chwilowe rozwiązanie poważniejszego problemu.
W jaki sposób korzystać z białego szumu?
Na rynku dostępne są odpowiednie urządzenia do wytwarzania białego szumu o prawidłowym brzmieniu i odpowiednim natężeniu. Dla najmłodszych producenci oferują natomiast generatory do terapii dźwiękiem w postaci nietuzinkowych maskotek, emitujących kojący biały szum. Istnieje również niezliczona ilość nagrań, które wystarczy odtworzyć na komputerze, bądź za pomocą aplikacji na urządzeniach z systemem Android lub IOS. Zupełnie za darmo możesz wykorzystać radio, ustawiając je na przerwę między stacjami. Głośno działający wentylator również całkiem dobrze sprawdzi się w tej roli. Nie zaleca się jednak używania telewizora jako źródło białego szumu, promieniowanie i migoczące światło wpłyną negatywnie na jakość snu.
Czy biały szum może szkodzić?
Dotychczasowe badania w tej dziedzinie przyniosły bardzo pozytywne efekty, nieznane są jednak długotrwałe skutki wywierane na ludzi. Jedno z badań wykazało pozytywny wpływ na poprawę koncentracji oraz funkcje poznawcze u pacjentów z ADHD. Znane są również masowe doniesienia rodziców, którzy z powodzeniem stosują biały szum dla poprawy jakości snu ich dzieci. Niektórzy naukowcy sugerują jednak, że nadmierna ekspozycja tego typu dźwięków może opóźnić rozwój niemowląt. Dlatego jak w każdym przypadku – należy zachować umiar i zdrowy rozsądek. Należy pamiętać, aby urządzenie generujące biały szum nie znajdowało się bezpośrednio przy łóżeczku malucha. Oprócz tego dźwięk nie może być zbyt głośny oraz rozpraszający. Najlepiej, aby mieścił się w zakresie od 60 do 70 dB.